آشنایی با المپیاد شیمی؛ تاریخچه، مراحل، منابع، سؤالات و . . .

تاریخچه المپیاد شیمی

اولین دوره‌ی المپیاد شیمی در کشور چک‌واسلواکی در سال ۱۹۶۸ میلادی برگزار شد. ۲۱ سال بعد، در سال ۱۳۷۰ اولین دوره المپیاد شیمی  در ایران به صورت  یک مرحله‌ای و با ۱۵ سؤال تشریحی برگزار شد. دوره­‌ی دوم شامل ۶۰ پرسش چهارگزینه­‌ای و ۶ مسئله­‌ی ­تشریحی، در سال ۱۳۷۱ برگزار شد و با استقبال دانش‌آموزان، این المپیاد از دوره­ هشتم به بعد به صورت دو مرحله­‌ای برگزار می‌شود. تا دوره بیست و یکم، مرحله­‌ی اول شامل ۶۰ پرسش چهارگزینه­‌ای و مرحله­‌ی دوم شامل ۴۹ پرسش چهارگزینه­‌ای و ۷ تا ۱۰ مسأله­ تشریحی بود.

از دوره بیست و دوم با تغییر ساختار باشگاه دانش‌پژوهان جوان، المپیاد شیمی نیز با تغییراتی همراه بود و پس از بی‌نظمی‌ها و تغییرات گوناگون، از دوره بیست‌ و پنجم علاوه بر افزایش منابع مرحله‌ی اول و دوم، تعداد سوالات و زمان آن نیز به ثبات نسبی رسیده است تا این المپیاد پرطرفدار در میان دانش‌آموزان، بتواند یک محک فوق‌العاده برای دانش شیمی آنها باشد.

اهداف المپیاد شیمی

  • شناسایی دانش آموزان مستعد در بخش‌های مختلف شیمی و حمایت از آنان در جهت شکوفایی
  • بررسی سطح علمی شیمی در ایران و مقایسه‌ی آن با سایر کشورها
  • ایجاد نشاط علمی و فضای مثبت رقابتی با حضور دانش آموزان علاقه‌مند
  • ایجاد تحول و پویایی در دانش آموزان کوشا و دبیران با انگیزه
  • تقویت قدرت استدلال، تفکر و حل مساله در دانش آموزان
  • افزایش اعتماد به نفس دانش آموزان که آینده جامعه دانشگاهی کشور خواهند بود
  • آمادگی بیشتر دانش آموزان از جهت میزان مطالعه و استدلال تجربی در رشته‌های مرتبط با شیمی در دانشگاه

مراحل المپیاد شیمی در ایران

همچون المپیادهای دیگر، المپیاد شیمی هم در مراحل گوناگون برگزار می‌شود توضیحات بیشتر درباره‌ی المپیادهای علمی و مراحل برگزاری را از اینجا [+] بخوانید. در ادامه به نوع سوالات هر مرحله از المپیاد شیمی پرداخته می‌شود.

مرحله اول

سوالات این آزمون در سال های مختلف تغییراتی داشته است اما به طور متوسط شامل ۵۰ سوال تستی است. برای قبولی در این مرحله تسلط به کتب شیمی دبیرستان و مباحث شیمی عمومی ضروری است. در این آزمون بین ۵ تا ۱۰ درصد شرکت‌‌کنندگان پذیرفته می‌شوند که در سال‌های مختلف حدود ۱۰۰۰ نفر بوده است.

مرحله دوم

در اردیبهشت ماه هر سال آزمون مرحله دوم برگزار می شود. پیش‌تر سؤالات مرحله دوم به صورت تستی و تشریحی برگزار می‌شد اما در سال‌های اخیر، مرحله‌ی دوم نیز هماهنند مرحله‌ی اول فقط شامل سؤالات تستی بوده است. تسلط کامل بر مباحث درسی و شیمی عمومی و همچنین قدرت حل سوالات تحلیلی و محاسباتی در زمان مناسب برای این مرحله لازم است. در این آزمون حدود ۴۰ نفر پذیرفته می‌شوند.

مرحله سوم (دوره‌ی تابستانی)

دانش آموزان قبول شده در مرحله دوم در یک دوره ۶ تا ۸ هفته‌ای در تابستان همان سال در دو بخش تئوری و عملی در موضوعات مختلف شیمی آموزش می‌بینند. هدف این است که در این دوره دانش‌پژوهان با مباحث مقدماتی شیمی آلی، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک و شیمی معدنی آشنا شوند و همچنین بتوانند آزمایش‌های شیمی عمومی را انجام دهند. در نهایت با توجه به نمرات آزمون‌های میان دوره و پایان دوره به ۸ نفر برتر مدال طلا و به مابقی شرکت کنندگان مدال‌های نقره و برنز اهدا می‌شود. دوره‌ی تابستانی معمولاً به صورت متمرکز و حضوری در یکی از دانشگاه‌های تهران برگزار می‌شود و هیچ هزینه‌ای برای دانش‌آموزان ندارد.

مرحله چهارم

دارندگان مدال طلا به مدت ۳ تا ۶ ماه در باشگاه دانش پژوهان جوان آموزش می‌بینند و پس از امتحانات انتخابی تیم، ۴ نفر از آنان به عنوان تیم ایران در المپیاد جهانی شیمی اعزام خواهند شد.

مرحله پنجم (مسابقات جهانی)

در تابستان سال بعد، تیم چهار نفره‌ی ایران به مسابقات جهانی اعزام شده و با دیگر کشورها به رقابت می‌پردازد.

 

 

امتیازات کسب مدال در المپیاد شیمی

المپیاد شیمی تنها رشته‌ای است که پس از کسب مدال در آن (بچه‌های تجربی یا ریاضی) می‌توانند در هر رشته‌ی دلخواه در دانشگاه از مزایای آن استفاده کنند، خواه این رشته مهندسی برق و شیمی و پلیمر باشد خواه پزشکی و دندانپزشکی و حقوق و هنرهای تجسمی. شیمی به تمام علوم دیگر و تمام علوم دیگر به شیمی وابسته هستند و بنابراین طلاهای شیمی می‌توانند در هر رشته و دانشگاه دل‌خواه به تحصیل بپردازند.

منابع المپیاد شیمی از مقدمات تا مدال کشوری

منابع المپیاد شیمی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

  1. منابع درسی
  2. منابع مطالعاتی و آموزشی
  3. منابع حل مساله

دسته‌ی اول شامل کتاب‌های دوره‌ی دبیرستان یا کتاب‌های شیمی عمومی است که به طور کلی و پایه‌ای مباحث ساختار اتم، خواص تناوبی، پیوندهای یونی و کووالانسی، شیمی آلی، استوکیومتری، ترمودینامیک، محلول‌ها، سینتیک، تعادل، اسید و باز و الکتروشیمی را در بر می‌گیرد. برای المپیادی شدن، مطالعه‌ی دقیق این مباحث ضروری است.

در دسته‌ی دوم، شما با هر یک از مباحث شیمیایی بیشتر آشنا شده و مطالب تخصصی آن بخش را نیز فرا می‌گیرید. مطالعه‌ی این منابع برای موفقیت در مرحله‌ی دوم و بهتر شدن رنگ مدال در دوره‌ی تابستانی از واجبات است.

سومین دسته، مسائل گوناگون از منابع معتبر هستند که باید با دقت و حوصله‌ی فراوان بررسی شوند. در حل مسائل المپیاد شیمی به خصوص در مرحله‌ی اول و دوم، سرعت عمل و تمرکز کافی نیاز است و این توانایی به جز با حل سؤالات فراوان به دست نمی‌آید. بنابراین اگر منابع خوبی را مطالعه کرده‌اید، اما از حل سؤالات زیاد غافل شده‌اید، حتماً زودتر به سراغ کتاب‌های این دسته بروید.

توجه: از بین کتاب‌های متنوعی که موضوع یکسان دارند، هر کدام را دوست دارید انتخاب کنید! فرق چندانی بین کتاب‌های معتبر نیست 🙂

معرفی منابع مفید المپیاد شیمی

کتاب‌های آموزش شیمی عمومی

  • شیمی عمومی / سیلبربرگ / انتشارات نوپردازان
  • شیمی عمومی / مورتیمر / نشر علوم دانشگاهی
  • کتاب درسی شیمی / دوم دبیرستان نظام قدیم [دانلود] / دهم نظام جدید [دانلود]
  • کتاب درسی شیمی / سوم دبیرستان نظام قدیم [دانلود] / یازدهم نظام جدید [دانلود]
  • کتاب درسی شیمی / پیش دانشگاهی نظام قدیم [دانلود] – فیلم آموزشی [خرید] / دوازدهم نظام جدید [دانلود]

کتاب‌های آموزش تخصصی مباحث المپیاد شیمی

مقدماتی:

پیشرفته:

  • شیمی آلی
    • سولومونز
    • موریسون بوید
    • ولهارد
    • مک‌موری
    • . . .
  • شیمی تجزیه
    • هریس
    • کریستین
    • اسکوگ‌وست
    • . . .
  • شیمی‌فیزیک
    • اتکینز
    • لواین
    • آلبرتی
    • . . .
  • شیمی معدنی
    • هاوسکرافت
    • کاتن
    • هیویی
    • . . .

کتاب‌های حل سؤال المپیاد شیمی به ترتیب اهمیت

کتاب‌های موضوعی:

کتاب‌های جامع:

دانلود سؤالات مرحله اول و مرحله دوم المپیاد شیمی

روی دکمه‌ی مرحله‌ی اول یا مرحله‌ی دوم کلیک کنید و کمی منتظر بمانید تا مخزن سؤالات نمایش داده شود.

[wpfd_category id=”1441″ order=”created_time” direction=”asc” number=”50″ ]

مدال‌های ایران در المپیاد جهانی شیمی از سال ۲۰۱۰

سالکشور میزبانشرکت‌کنندهرنگ مدال
۲۰۱۰ژاپنامیرحسین ناصریطلا
۲۰۱۰ژاپنمحمدرضا امیر مشیرینقره
۲۰۱۰ژاپنحسین داداش آذرنقره
۲۰۱۰ژاپنهانیه صفرینقره
۲۰۱۱ترکیهعلی اصغر آقاجانیطلا
۲۰۱۱ترکیهرضا جاویدی دشت بیاضطلا
۲۰۱۱ترکیهامیرپیمان دل‌پرستاننقره
۲۰۱۱ترکیهعرفان شیرزادیبرنز
۲۰۱۲آمریکاآرش فیروزبختطلا
۲۰۱۲آمریکامحمد زارعیبرنز
۲۰۱۲آمریکاسیدعلی توانابرنز
۲۰۱۲آمریکاآرش کشاورزی ارشدیبرنز
۲۰۱۳روسیهمهدیار امانی تهرانینقره
۲۰۱۳روسیههیربد حیدرینقره
۲۰۱۳روسیهاشکان خاوراننقره
۲۰۱۳روسیهآریا امین الرعایانقره
۲۰۱۴ویتنامهیربد حیدریطلا
۲۰۱۴ویتنامایمان فروغمندنقره
۲۰۱۴ویتناممحمدپارسا جبارینقره
۲۰۱۴ویتناممحمدمبین حسینینقره
۲۰۱۵آذربایجانکسری اثنی اشریطلا
۲۰۱۵آذربایجانمحسن صابرینقره
۲۰۱۵آذربایجانآرمان آینقره
۲۰۱۵آذربایجاننهال باقریبرنز
۲۰۱۶گرجستانسیدپیمان میرقادریطلا
۲۰۱۶گرجستانامیرعلی کریمیطلا
۲۰۱۶گرجستانسید زهرا کاظمی هریکندهنقره
۲۰۱۶گرجستانایمان منبری اسکویینقره
۲۰۱۷تایلندامیرعباس کاظمی‌نیاطلا
۲۰۱۷تایلندامیرحسین بهنوشطلا
۲۰۱۷تایلندپارسا پیروزطلا
۲۰۱۷تایلندسروش بانیانینقره
۲۰۱۸چکمهدی جعفرزادهنقره
۲۰۱۸چکبهراد سعیدینقره
۲۰۱۸چکارشیا خادمینقره
۲۰۱۸چکمحمدحسن شریف‌نیانقره
۲۰۱۹فرانسهمصطفی مقیمی خیرآبادیطلا
۲۰۱۹فرانسهعلی جهرمینقره
۲۰۱۹فرانسهامیررضا باقری دلویینقره
۲۰۱۹فرانسهامیرعلی اهرابیبرنز
۲۰۲۰ترکیهمحمدشهاب‌الدین دانشورطلا
۲۰۲۰ترکیهمحمدآریان تقوایی عربینقره
۲۰۲۰ترکیهرامین عاصم‌پورنقره
۲۰۲۰ترکیهامیر محبوبیبرنز
۲۰۲۱ژاپنمهبد علیان فینیطلا
۲۰۲۱ژاپنمهیار افشین‌مهرطلا
۲۰۲۱ژاپنسیدمحمدحسین برکاتینقره
۲۰۲۱ژاپناحسان نادری دونیقنقره
۲۰۲۲چینمحمدحسین برکاتیطلا
۲۰۲۲چینایلیا کهوندطلا
۲۰۲۲چینسیدامیرحسین رضوینقره
۲۰۲۲چینامیرمحمد حسینینقره
۲۰۲۳سوئیسژیار مسلمیطلا
۲۰۲۳سوئیسمحمد حلاجیطلا
۲۰۲۳سوئیسزهرا تهمتنی ترکمانیطلا
۲۰۲۳سوئیسدیاکو سیدینقره

4.9 7 رای
رأی دهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

10 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
دیدن تمام نظرات
میلاد
میلاد
1 ماه قبل

سلام ببخشید فکر کنم اشتباهی شده چون برای مرحله اول نیازی به کتاب های دانشگاهی مثل شیمی عمومی مورتیمر نیست تا جایی که من میدونم دونستن کتاب های درسی متوسطه دوم کفایت میکنه اما هر چه بیشتر بدونی بهتره و اگه امکانش هست بگید که برای المپیاد شیمی دانشجویی میان کتاب هایی کع از نویسندگان مختلف وجود داره کدومش بهتره

آیریسک
ادمین
پاسخ به  میلاد
1 ماه قبل

سلام میلاد،
شوخی می‌کنی؟
سؤالات مرحله اول امسال رو دیدی؟
با کتاب‌های درسی، کمتر از ۵ درصد سؤالات مرحله اول المپیاد شیمی رو می‌تونی پاسخ بدی.

راحیل
راحیل
2 ماه قبل

سلام.
کتاب شیمی عمومی ۱ نوشته چارلز مورتیمر منظورتون هست؟
این کتاب برای مرحله اول کمک میکنه؟

آیریسک
ادمین
پاسخ به  راحیل
2 ماه قبل

سلام راحیل،
هر کتاب شیمی عمومی (مورتیمر، سیلبربرگ، پتروچی، زامدال و . . .) مفیده. مهم مطالب شیمی عمومی است که در تمام کتاب‌های مرجع به خوبی توضیح داده شده.

Ali
Ali
10 ماه قبل

سلام برای شروع کتاب های شیمی عمومی رو بخونیم یا کتاب های درسی رو؟

آیریسک
ادمین
پاسخ به  Ali
10 ماه قبل

سلام علی،
کتاب‌های شیمی عمومی بهتر توضیح دادن و برای شروع مناسب‌تر هستن.

فاطمه
فاطمه
11 ماه قبل

صرفا قبولی در مرحله اول المپیاد شیمی هم امتیاز خاصی داره؟

آیریسک
ادمین
پاسخ به  فاطمه
11 ماه قبل

سلام فاطمه،
امتیاز و حمایت دولتی خاصی نداره. از موفقیت در این مرحله می‌تونی لذت ببری

_17
_17
1 سال قبل

من درمورد شرایط بورسیه تحصیلی خارج از کشور شنیده بودم.. خبری هست یا این فقط برا المپیادهای دانشگاهی؟ اصلا برا المپیاد دانشگاهی ام بورسیه ای درکار هست؟

آیریسک
ادمین
پاسخ به  _17
1 سال قبل

سلام،
در هر مقطعی که المپیادی باشی (یا موفقیت‌های دیگه تحصیلی کسب کنی) در مقطع بعد برای پذیرش می‌تونی از امتیازاتش استفاده کنی.